Yr Ystafelloedd
Mae’r neuadd gyhoeddus brif godidog, ar y llawr uchaf, roedd y lleoliad dref ar gyfer cyfarfodydd cyhoeddus yn ogystal â gwasanaethau. Nawr adfer i’w ysblander gwreiddiol, gyda dymchwel llwyfan 20fed ganrif, y Neuadd Fawr wedi cymryd ei le eto fel lleoliad gwych ar gyfer cyfarfodydd ac adloniant ar gyfer y gymuned o Aberteifi.
Mae Ystafell Radley hefyd yn enwog yn Aberteifi am ei boreau coffi wythnosol, lle mae grwpiau cymuned lleol yn y gorffennol wedi llwyddo i godi dros £700 ar gyfer achosion da lleol. Yn wir, mae’r traddodiad o gynnal boreau coffi i godi arian yn Neuadd y Dref yn dyddio nôl i 1879. Bryd hynny, mewn ymdrech i wrthsefyll y diota enbyd oedd yn y dref, aeth Miss Probert, un o hoelion wyth y Mudiad Dirwest, ati i godi stondin goffi – stondin a fu’n boblogaidd iawn ar Sadyrnau a diwrnodau Ffair, gyda chwpaneidiau te a choffi yn cael eu gwerthu am 1 geiniog yr un a thafell o fara menyn neu gacen yn costio 1 geiniog ychwanegol. – Does fawr ddim yn newid! – Parhaodd y traddodiad hwn yn ddi-dor hyd heddiw a bydd dros 50 o grwpiau gwirfoddol a chymdeithasau yn bwcio lle, dwy flynedd a mwy ymlaen llaw, ar gyfer y sesiynau codi arian hyn ar foreau Sadwrn.
Y Gyfnewidfa Ŷd
Roedd Y Gyfnewidfa Ŷd (Gyfnewidfa Ŷd erbyn hyn) gwahanu sych yr yd oddi wrth y farchnad nwyddau eraill, a darparu ar yd-storfa (nawr yn swyddfeydd Menter Aberteifi) sicrhau ei fod yn aros yn sych. Yma gwelir y drysau gwreiddiol Corn Exchange, gwydr yn y gwaith adfer yn ddiweddar, ond gan adlewyrchu dyluniad gwreiddiol y fframiau drysau.
Ar y llawr uchaf, roedd yr ystafell ar gyfer cyfarfodydd y cyngor yn arwyddo y cychwyn di-nod oedd ar droed ym maes gweinyddiaeth gyhoeddus, (lle sy’n cael ei adnabod heddiw fel Y Siambr, ac sydd, unwaith eto yn fan cyfarfod i Gyngor Tref Aberteifi). Roedd yma hefyd ystafell ddarllen – ystafell newyddion oedd yr enw arni – lle byddai papurau newydd efallai yn cael eu darllen. Roedd hon hefyd yn cael ei defnyddio fel ystafell gyfarfod i ddynion mewn gwaith, neu’r Mechanics Institute.
Diolch i Julian Orbach, Penbryn Associates, am y deunydd ymchwil.
